Υπάρχουν πολλές έγκυρες θεωρίες που εξηγούν την παγκόσμια απήχηση των γατών, συμπεριλαμβανομένης της εμμονής μας να παρακολουθούμε βίντεο με αυτές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η γοητεία τους πιθανόν αποδίδεται στο φαινομενικά ατελείωτο ρεπερτόριο των παράξενων συμπεριφορών τους.
Από το να μπορείτε να «παγιδεύετε» τη γάτα σας σχεδιάζοντας απλά ένα τετράγωνο γύρω της, μέχρι τις γάτες που φρικάρουν όταν τους παρουσιάζετε ένα αγγούρι, οι αιλουροειδείς μας φιλενάδες είναι τόσο, διασκεδαστικές όσο και περίεργες.
Όταν πρόκειται για τις φαινομενικά περίεργες αντιδράσεις τους στα πράγματα, η συμπεριφορά τους σε ένα φυτό που ανήκει στην οικογένεια της μέντας δεν αποτελεί εξαίρεση.
Τι είναι το catnip
Το Nepeta cataria, ευρύτερα γνωστό ως catnip ή γατόχορτο, είναι ένα φυτό που προέρχεται από μέρη της Ευρώπης και της Ασίας και είναι γνωστό για τις ιδιότητες που προκαλεί στις κατοικίδιες γάτες και σε πολλά άλλα (μη εξημερωμένα) αιλουροειδή.
Οι αντιδράσεις τους στο catnip περιλαμβάνουν συνήθως το γλείψιμο, το δάγκωμα, το τρίψιμο, το κούνημα του κεφαλιού, τα σάλια, τα φωνητικά, ακόμα και το λάκτισμα με τα πίσω πόδια. Η ιδιότητα του Catnip ως «κρυπτονίτης» για τις γάτες οφείλεται σε μια συγκεκριμένη χημική ένωση που ονομάζεται «nepalacatlone», την οποία το φυτό απελευθερώνει φυσικά.
Αυτή η χημική ουσία πιστεύεται ότι συνδέεται με υποδοχείς πρωτεΐνης στη μύτη της γάτας, οι οποίοι στη συνέχεια διεγείρουν τους αισθητήριους νευρώνες, που οδηγούν σε αλλαγές στην εγκεφαλική δραστηριότητα.
Αυτές οι αλλαγές μπορεί να διαρκέσουν από πέντε έως δεκαπέντε λεπτά, αν και μερικές γάτες ανταποκρίνονται πολύ πιο έντονα και για περισσότερη ώρα από άλλες.
Ενδιαφέρον αποτελεί το γεγονός ότι η ικανότητα ανταπόκρισης στο catnip πιστεύεται ότι είναι κληρονομική, με περίπου μία στις τρεις ενήλικες γάτες να έχουν φαινομενικά ανοσία στην επίδρασή του.
Άλλοι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι όλες οι γάτες έχουν την ικανότητα να αντιδρούν στο catnip, αλλά ότι κάποιες αντιδρούν πιο ενεργητικά και άλλες πιο παθητικά. Οι διαφορές στην ένταση των αντιδράσεων μπορεί να επηρεάζονται από την ηλικία, το φύλο και την κατάστασή τους.
Γατοϊστορίες: Γιατί η γάτα έχει τρέμουλο; Σώσε έγκαιρα το γατάκι!
Το catnip είναι φάρμακο για τις γάτες;
Σαφέστατα, πολλές γάτες ελκύονται έντονα από το catnip και το αναζητούν στο περιβάλλον τους. Βάσει αυτού, το γατόχορτο χρησιμοποιείται συχνά (στην αποξηραμένη του μορφή) για να ενθαρρύνει τις γάτες να χρησιμοποιήσουν το στύλο ξυσίματος σε αντίθεση με το μπράτσο του καναπέ.
Μάλιστα, συνήθως τοποθετείται σε παιχνίδια για γάτες ή φυτεύεται σε κήπους για να εμπλουτίσει το περιβάλλον διαβίωσής τους.
Στους ανθρώπους, το κάπνισμα του γατόχορτου θεωρείται ότι προκαλεί αισθήσεις παρόμοιες με εκείνες της μαριχουάνας ή του LSD. Είναι πιθανό, λοιπόν, οι γάτες να έχουν παρόμοια αποτελέσματα, αν και ο εγκέφαλός τους δεν είναι ίδιος με τον δικό μας.
Ωστόσο, μια πρόσφατη μελέτη δείχνει ότι η έκθεση των γατών στη νεπαλακταλόνη οδηγεί σε αύξηση της πεπτιδικής ορμόνης που σχετίζεται με την ευχαρίστηση.
Η ίδια μελέτη διαπιστώνει επίσης ότι οι γάτες που καλύπτονταν από νεπαλακταλόλη ήταν λιγότερο πιθανό να ενοχληθούν από τα κουνούπια. Αυτή η διαπίστωση παρέχει μια κατάλληλη εξελικτική εξήγηση για την έμφυτη έλξη και τη συμπεριφορά της γάτας προς αυτό το μαγιοβότανο.
Πως χρησιμοποιώ το catnip σωστά και ηθικά;
Αν και τα στοιχεία δείχνουν ότι το catnip έχει ευχάριστες παρενέργειες, δεν είναι όλα όσα μας αρέσουν –ή τουλάχιστον μας ελκύουν– καλά για την υγεία μας. Η αυξημένη διέγερση και η αλλοιωμένη κατάσταση συνείδησης που πιθανώς εμφανίζεται στις γάτες, όταν ανταποκρίνονται ενεργά στην ουσία, μπορεί να μην είναι πάντα μια θετική εμπειρία.
Σε καταστάσεις όπου οι γούνινες φίλες μας αισθάνονται ανήσυχες, αβέβαιες ή δεν έχουν τον πλήρη έλεγχο, τείνουν να αναζητούν πηγές ασφάλειας και όχι διέγερσης. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, το τελευταίο πράγμα που θέλουν είναι να ζήσουν ένα παραισθησιογόνο ταξίδι.
Αν και μπορεί να φαίνεται διασκεδαστικό για εμάς να παρακολουθούμε τις γκάφες και τα αστεία που προκαλούνται από το catnip, θα πρέπει να σκεφτούμε προσεκτικά εάν το κάνουμε αυτό προς όφελος της ψιψίνας μας ή απλώς για τη διασκέδασή μας. Θα πρέπει επίσης να αποφεύγουμε να ενοχλούμε ή να προσπαθούμε να χαϊδέψουμε γάτες που βρίσκονται υπό την επιρροή του φυτού.
Αν κάποια στιγμή θελήσετε να δώσετε στη γατούλα catnip, καλύτερα να το τοποθετήσετε σε ένα ήσυχο μέρος, μακριά από τα κύρια δωμάτια του σπιτιού. Αποφύγετε τις τοποθεσίες όπου συνήθως τρώνε και κοιμούνται και αφήστε τις να αποφασίσουν αν θέλουν να το δοκιμάσουν.
Ομολογουμένως, το catnip ή γατόχορτο είναι κάτι που λατρεύουν οι γάτες και υπό ορισμένες προϋποθέσεις μπορεί να είναι ευεργετικό για την ψυχική τους υγεία. Ωστόσο, δεν παύει να είναι ένα παραισθησιογόνο φυτό, που με τη λάθος χρήση και για τον λάθος σκοπό μπορεί να βλάψει το ψιψινάκι μας και να μας κάνει ανάξιους γατογονείς!